Wat is je eerste gedachte, gevoel of beeld bij het woord ‘eenvoud?’ De vraag is een aardige binnenkomer op het terrein dat bij sommigen gemengde gevoelens oproept, op anderen juist grote aantrekkingskracht uitoefent. Waar zitten we precies bij dit woord, dit begrip? Denk je aan tiny houses, monniken, lager ontwikkelde mensen of misschien wel aan een oude Lada met een dashboard waarop niets maar dan ook niets overbodigs op staat?
Wat is eenvoud eigenlijk? Wat betekent het? Zoals dikwijls geeft de oorsprong van een woord belangwekkende informatie. Eenvoud wilde in de middeleeuwen zeggen: éénmaal gevouwen ( voud komt van vouwen) . Dus letterlijk iets uit één stuk, iets geconcentreerds, maar ook iets ongekunstelds, iets ondubbelzinnigs; iets zonder dubbele agenda zou je kunnen zeggen. Aardig is dat het woordenboek van Van Dale in de eerste plaats negatieve omschrijvingen van het woord geeft: iets wat niet of weinig samengesteld/ingewikkeld is ; de afwezigheid van pracht, praal of bijbedoelingen. Kennelijk moet je bij eenvoud beginnen bij wat er niet is.
Eenvoud gaat over essenties. Over datgene wat nodig is om bij de kern van zaken, problemen of van jezelf en je leven uit te komen, maar tegelijk ook over alles wat je daarvan afhoudt, afhouden kán. Over wat niet strikt nodig is dus.
Direct voorbij de grens van het nodige lonken de fraaie landschappen van het overbodige. Maar al te graag verzeilen we daar en laten toe dat ruis en ballast ons het zicht op de kern ontnemen. Dikke kans dat buiten de eenvoud de mist begint. Het gaat hier over werkelijk alles wat in je leven speelt. Zelfs over je denken en je spreken. Over je omgang met sociale contacten. Over je activiteit op internet.
In de moderne tijd is veel eenvoud verloren gegaan. Door de technologie maar ook de bureaucratie zijn veel dingen ingewikkeld geworden en moeilijk tot een kern terug te brengen. We zijn gewend geraakt aan een teveel van alles, gewend geraakt om dingen ingewikkeld te voelen, te zien maar ook te maken. Dit geldt ook voor ons persoonlijke leven.
Veel problemen waar we tegenaan lopen zijn ingesponnen in niet ter zake doende gedachten, angsten, piekerijen, vooruitlopende veronderstellingen of foutieve gedachten over anderen. Ze verhinderen de blik op de kern van de zaak: waar gaat het hier nou écht om? Wat moet of kan hier gebeuren? Even afstand nemen, de geest verzetten, maar ook meditatie helpen om je situatie of vraagstelling te ontdoen van ruis.
Hetzelfde geldt voor moeilijke keuzes. Eenvoud toepassen vertaalt zich hier in de vraag: wat sluit wezenlijk aan bij mijn ontwikkeling? Mijn diepste wens? Ook hier loont het zich de moeite om eerst te proberen onnodige en oneigenlijke afwegingen als zodanig te ontmaskeren.
Tot eenvoud besluiten betekent een geweldig avontuur dat zowel spannend als bevrijdend is. Bevrijdend omdat je niet alleen leert onderscheiden wat storend is en je afleidt van wezenlijke zaken, maar vooral ook omdat je die dingen ter zijde mag laten en er niet serieus op in hoeft te gaan. Het betekent dat er meer ruimte ontstaat. Lucht! Eenvoud is spannend omdat zij in elke situatie, op elk moment toepasbaar is. Als richtlijn, als wegwijzer – met onmiddellijk merkbaar resultaat.
Een vraag die kan rijzen bij eenvoud is of zij de zeer ingewikkelde en complexe werkelijkheid – waarin alles immers met alles is verweven – niet te kort doet. Snij je immers iets wat ‘eenmaal gevouwen is’ niet af van een omgeving, zeg maar van het grotere geheel, wanneer je het bij de kern wilt houden, dus bijkomstige aspecten of aanwaaiende gedachten opzij schuift? Hierover kan enige verwarring ontstaan. Er bestaat echter een verschil tussen de grote werkelijkheid met een hoofdletter waarin alles met alles samenhangt en die uit haar aard ingewikkeld is en aan de andere kant de eenvoud die niet nodeloos ingewikkeld is. Dat is heel wat anders. Anders gezegd: sommige situaties in het leven zijn echt ingewikkeld. Andere zijn het nodeloos – en dus tot een kern terug te brengen door toepassing van de eenvoud.
De eenvoud, die altijd helder is, kan prima functioneren binnen de complexe werkelijkheid en daar vaak zorgen voor een betere doorstroming van energie en een vruchtbaarder dynamiek.
Eenvoud is een keuze. Een levenshouding. Een visie. Je kunt je er op eigen kracht in trainen, vierentwintig uur per dag, een leven lang . Het is ook léuk. Check bijvoorbeeld regelmatig eens of je iets niet ingewikkelder maakt dan nodig. Of leg gesprekken eens langs de lat van de eenvoud en voel je gesterkt om bepaalde situaties vriendelijk uit de weg te gaan. Zeg bepaalde dingen die nergens toe dienen gewoon eens níet. Leven met eenvoud als criterium kan helpen je denken zuiverder te richten en bepaalde knopen gemakkelijker te ontwarren of door te hakken. Last but not least helpt het je om dat ene kledingstuk toch maar niet te kopen (je hébt al iets dergelijks in je kast hangen…). En daarmee zijn we bij het milieu beland.
Op het gebied van de levensstijl liggen belangrijke keuzes. Maar het gaat hier niet alleen over kopen. Het gaat over consumptie op alle mogelijke gebied. Op een dieper niveau om de vraag hoe we omgaan met onze behoeftes en hoe we deze in stand houden. Hebberigheid, alles willen, maar ook alles willen meemaken, niets willen missen etc. betekent dat we niet in eenvoud leven.
Eenvoud: spannender en fijner dan je denkt! Neem het ‘niet meer dan nodig’ of ‘kan ik zonder?’ als een stem mee in jezelf en je zult verbaasd staan over de effecten…