Of je nu wel of niet van feesten en feestjes houdt, niemand ontkomt in het leven aan de confrontatie met het verschijnsel feest. Een thema met zeer veel vormen en kanten. Volgens taalkundigen heeft het woord twee hoofdbetekenissen. In de eerste plaats een plechtige en/of vreugdevolle viering van een gedenkdag, zoals bijvoorbeeld kerst of een verjaardag: iets terugkerends. Maar het kan ook een bijeenkomst zijn ter viering van een eenmalig feit zoals een huwelijk, jubileum etc. Het laatste type feest is van te voren meestal tot in de puntjes georganiseerd. Het kan echter ook spontaan ontstaan zoals bij de uitslag van sportkampioenschappen, eindexamens en onverwacht vreugdevolle gebeurtenissen.
Een feest draait altijd óm iets. Je doet het met anderen en het is iets leuks. Iets waar je blij van wordt. Dat is althans de bedoeling.
Wanneer er in het leven een feest(je) op je af komt is het eerste wat in je opkomt meestal: heb ik er zin in? Hoe gemakkelijk steekt er in je hoofd niet een storm van gedachten en overwegingen op die des te sterker is naarmate je zelf initiatiefnemer of organisator bent van een evenement. Hoe, wat, waar en met wie? En hoe zit het met de financiën? Feesten betekent in de aanloop hoe dan ook altijd veel denkwerk van betrokkenen.
Het ingewikkelde van een georganiseerd feest is dat het voorgeprogrammeerd is qua emotie. Het woordenboek zegt het al. Het is bij voorbaat vreugdevol. Dat kan iets opgelegds geven. Iets wat móet. Het kerstfeest bijvoorbeeld is voor veel mensen eerder een bron van piekerijen dan een gelukkige gebeurtenis. Zeker vooraf! De overdadige commercie en langdurige feestverlichting in steden en straten benadrukken zó dat het allemaal mooi is en fantastisch gaat worden dat het op veel mensen een averechts effect heeft. Het ‘blij dat het voorbij is’ is dan ook een veel gehoorde verzuchting aan het begin van het nieuwe jaar. Jarig zijn is weer een ander verhaal. Een feestelijke gebeurtenis? Het is een hele kunst om blij te zijn met ouder worden, met het feit dat je leven korter wordt… Dat je mag vieren dat je er überhaupt bént – misschien de kern van een verjaardag – is dikwijls niet het eerste wat in je gedachten komt. Zeker niet wanneer je gasten eerder voor zichzelf komen dan voor jou. (Curieus in dit verband is de term ‘feestvarken’!)
Bij feest hoort in principe een feestelijk gevoel. Soms echter zijn er specifieke omstandigheden waardoor je dat gevoel niet hebt. Er kan rouw zijn in je leven, om iemand of iets. Je kunt ook zonder reden door een moeilijk periode heen gaan en somber zijn. Wat doe je in zo’n situatie wanneer je wordt uitgenodigd voor een knalfeest? Een straatbarbecue? Een reünie? Een dansfeest of festival? Ga je afzeggen al of niet met een smoes of denk je dat het je goed zal doen om de geest te verzetten? De laatste optie kent enig risico. Als je ervoor kiest om je over je gevoel heen te zetten en je komt ook tijdens het feest niet in de stemming (soms integendeel!), wat kun je dan nog doen behalve vroegtijdig vertrekken en achteraf balen? Jammer, maar een volgende keer beter.
Een feest, wat voor soort ook, groot of klein, kan in theorie drie dingen met je doen. In de meest gunstige zin kan het zijn wat het beloofde te worden: een samenzijn met anderen waar je je op hebt verheugd en wat de voorpret bevestigt. Wanneer je vanuit een niet-feestelijk gevoel toch besluit naar een feest te gaan, kan het je uit je sombere stemming halen zodat er – al is het voor even – wat ontspanning en blijheid in je stroomt. Als het je lukt om daarvoor open te staan, geeft dat energie. Het derde geval doet zich voor wanneer je in feeststemming (met zin dus) ergens heen gaat maar ter plekke in de mineur raakt vanwege een onaangename ontmoeting of omdat er iets vervelends gebeurt.
Bij elk feest is sprake van een bepaalde dynamiek, iets wat zich ontwikkelt vanuit en binnen de unieke en tijdelijke werkelijkheid die de samenkomst is. Hoewel het ondoenlijk is om zo’n dynamiek tot in details te analyseren – daarvoor is zij te snel en veel te comlpex – zou je wel enkele factoren kunnen bedenken die meespelen bij een fijn feest. Wordt er bijvoorbeeld bij een jubileum (persoonlijk of zakelijk) of verjaardag goede aandacht geschonken aan de reden van het feest? Met andere woorden is er een duidelijk bewustzijn van wat men komt doen en vieren? Een tweede factor voor het slagen van een feest hanjgt af van de feestgangers zelf. Blijven ze zitten in hun eigen stemming/gedachten/zorgen en emoties of komen ze ervan los? Wíllen ze dat wel? Nauw met dit punt verbonden is de vraag of er tijdens een feest een sfeer ontstaat die meer is dan de som der delen, namelijk een energie die uitstijgt boven het individuele. Wanneer een feest een ervaring wordt van gemeenschap en verbondenheid, een unieke creatie van één + één = drie , dan kun je er een langdurig positief gevoel aan overhouden. (Natuurlijk kan een dynamiek, zeker bij overvloedig middelen- of drankgebruik, ook negatief uitpakken maar dit terzijde).
Feesten behoren tot de rituelen van het leven. Momenten waarop je even uit mag rusten van jezelf . (Vieren komt van het Latijnse woord feriari, wat betekent uitrusten, niet werken. Vergelijk ook: vakantie nemen).
Het goede nieuws voor wie helemaal niet van feesten houdt is dat een feestelijk gevoel in jezelf ook mogelijk is zonder sociale bijeenkomst. Het kan er zomaar zijn, plotseling, vanuit een mysterieuze dynamiek. Een ogenblik waarop je volkomen blij en gelukkig bent. Wat doe je dan? Een gebakje kopen? Een gat in de lucht springen? Hoe dan ook…. Geniet ervan!